Pereiga Influado de la Materiismaj Ideoj / Influência perniciosa das ideias materialistas.

 

Pereiga Influado de la Materiismaj Ideoj.

Pri la artoj ĝenerale kaj ilia regenerado per Spiritismo

Legiĝas ĉe Kuriero el Parizo de la Ilustrita Mondo, de la 19ª de Decembro 1868:

“Carmouche skribis pli ol ducent komediojn kaj vodevilojn, kaj en nia tempo oni apenaŭ scias lian nomon. Tiel estas, ĉar terure efemeras la dramista gloro, kiu tiom ekscitas la avidon. Krom se oni aŭtoris eminentajn ĉefverkojn, oni estas kondamnita vidi sian nomon fali en forgeson, tuj post kiam oni ĉesas aktivi. Eĉ dum aktivado mem, oni restas nekonata de la plimulto. Rigardante afiŝon, la publiko efektive nur atentas la titolon de la teatraĵo; malmulte gravas la nomo de ĝia verkinto. Provu prezenti al vi la nomon de tiu, kiu skribis tian aŭ tian ĉarman verkon, kies memoron vi konservis; al vi estos preskaŭ ĉiam neeble respondi. Kaj ju pli pluen ni iros, des pli tiel estos, ĉar la materialaj zorgoj ĉiam pli kaj pli substituiĝas al la artismaj interesoj.

“Ĝuste pri tiu temo Carmouche rakontis tipan anekdoton. Mi konversaciis, li diris, kun mia librobrokantisto pri lia malgranda komerco, kaj li tiel sin esprimis: “Ĝi ne malbone statas, sinjoro, sed ĝi ŝanĝiĝas; ne plu vendiĝas la samaj artikloj. Iam, kiam dekokjarulo venis al mi, tio estis naŭfoje en dek por peti min pri rimvortaro; hodiaŭ li venas serĉe de gvidlibro por borsaj operacioj.”

La materialaj zorgoj ja substituiĝas al la artismaj interesoj, sed ĉu alie povus esti, kiam oni penas koncentri ĉiujn pensojn de l’ homo sur la karnan vivon kaj detrui en li ĉian esperon, ĉian aspiron trans la nuna ekzistado? Tia estas logika, neevitebla sekvo por tiu, kiu nenion vidas ekster la malvasta rondo de la nuna vivo. Kiam oni vidas nenion malantaŭ, antaŭ aŭ super si, sur kion ja povas koncentriĝi la penso krom nur sur la punkton, en kiu oni troviĝas? La sublimeco de la arto sidas en la poezieco de la idealo, kiu nin eksteren transportas el la malvasta sfero de niaj aktivecoj; sed la idealo troviĝas ĝuste en tiu ekstermateria regiono, en kiun oni ne penetras krom per la penso, kiun la imago konceptas, sed kiun la korpaj okuloj ne perceptas; nu, kian inspiron povas ĉerpi la spirito el la ideo de la nenio?

Ĉu la pentristo, kiu nur vidintus la bruman ĉielon, la aridajn kaj monotonajn stepojn de Siberio kaj kiu kredus, ke tie troviĝas la tuta universo, ĉu li povus koncepti kaj priskribi la brilon kaj la tonriĉecon de la tropika naturo? Kiel vi volas, ke viaj artistoj kaj viaj poetoj transportu vin en regionojn, kiujn ili ne vidas per la okuloj de la animo, kiujn ili ne komprenas kaj kiujn ili eĉ ne kredas?

La spirito povas identiĝi nur kun tio, pri kio li scias, aŭ kredas, ke ĝi estas veraĵo, kaj tiu veraĵo, eĉ se morala, fariĝas por li realaĵo, kiun li des pli bone esprimas ju pli bone li ĝin sentas; nu, se al la kompreno de la afero li aligas la flekseblecon de la talento, tiam li transigas siajn proprajn impresojn en aliulajn animojn; sed kiajn impresojn povas estigi tiu, kiu da ili havas neniom?

Por materialisto la realaĵo estas la Tero: lia korpo por li estas ĉio, tial ke ekstere nenio ekzistas, ĉar lia penso mem estingiĝas kun la diseriĝo de la materio, same kiel fajro kaj brulaĵo. Li povas esprimi per la lingvo de arto nur tion, kion li vidas kaj sentas; nu, se li vidas kaj sentas nur la palpeblan materion, li do nenion alispecan povas transigi. Kie li nur vidas la malplenon, tie li ja nenion povas ĉerpi. Se li sin ĵetas en tiun al li nekonatan mondon, li tien eniras kiel blindulo, kaj, malgraŭ siaj penoj por altiĝi agorde al idealismo, li tamen ĉiam restas ĉe prozeco, kiel birdo senflugila.

La dekadenco de la artoj, en ĉi tiu jarcento, estas la neevitebla rezulto el la koncentriĝo de la pensoj sur la materialajn aferojn, kaj tiu koncentriĝo siavice rezultis el la manko de ĉia kredo al la spirita naturo de la estulo. La jarcento rikoltas nur tion, kion ĝi semis. Kiu semas ŝtonojn, ne povas fruktojn rikolti. La artoj eliros el sia torporo nur per ia reago en direkto al la spiritualismaj ideoj.

Kaj kiel povus pentristo, poeto, literatoro, muzikisto ligi siajn nomojn al daŭraj verkoj, se ili mem plejparte ne kredas la estontecon de siaj verkoj; se ili tute ne konscias, ke la leĝo de progreso, tiu nevenkebla potenco, trenanta post si la universojn sur la vojo de la senfino, petas al ili ion pli ol palajn kopiojn de la majstroverkoj de la pasintatempaj artistoj! Oni memoras la Fidiojn, la Apelojn, la Rafaelojn, la Mikelanĝelojn, brilajn lumturojn elstarantajn el la obskuro de la forfluintaj jarcentoj kvazaŭ brilegaj steloj meze en profunda tenebro; sed kiu pensos rimarki la brileton de iu lampo luktanta kontraŭ la helega suno en iu bela somera tago?

Ekde la historiaj tempoj, la mondo marŝis per paŝoj de giganto; la filozofioj de la primitivaj popoloj grade transformiĝis. La artoj sin apogantaj al la filozofioj, kiuj estas ties idealigita agnosko, ankaŭ devis modifiĝi kaj transformiĝi. Estas matematike ĝusta la aserto, ke sen la kredo la artoj estas neniel vivipovaj kaj ke ĉia filozofia transformiĝo nepre kuntrenas ian paralelan artan transformiĝon.

En ĉiuj epokoj de transformiĝo, la artoj malprosperas, ĉar la kredo, al kiu ili sin apogas, ne plu sufiĉas por la altiĝintaj aspiroj de la homaro, kaj ankaŭ tial ke, pro la ankoraŭa ne definitiva adopto de la novaj principoj far la granda plimulto de la homoj, la artistoj nur heziteme kuraĝas esplori la nekonatan minon, kiu malfermiĝas antaŭ ili.

Dum la primitivaj epokoj, kiam la homoj nur konis la materian vivon, kiam la filozofio diigis la Naturon, la arto antaŭ ĉio serĉis la perfektecon de la formo. La korpa beleco tiam estis la ĉefa kvalito; la arto plej ŝatis ĝin reprodukti, ĝin idealigi. Pli malfrue, la Filozofio eniris novan vojon; progresante, la homoj agnoskis, ke super la materio ekzistas ia kreiva kaj organiza potenco, kiu rekompencas la bonulojn kaj punas la malbonulojn, kaj el la karitato faris leĝon; ia nova mondo, ia morala mondo ekstaris sur la ruinoj de la mondo antikva. El tiu transformiĝo naskiĝis ia nova arto, kiu pulsigis la animon sub la formo kaj kiu al la plastika perfekteco alligis la esprimon de sentoj nekonataj al la antikvuloj.

La penso vivis sub la materio; sed alprenis la severajn formojn de la filozofio, el kiu la arto inspiriĝis. La tragediojn de Esĥilo, la marmorajn skulptaĵojn el Meloso, postvenis la priskriboj kaj pentraĵoj de la fizikaj kaj moralaj turmentoj de la damnitoj. La arto leviĝis; alprenis karakteron subliman, grandiozan, sed ankoraŭ ombran. Ĝi efektive troviĝas tuta en la pentrado de la mezepokaj infero kaj ĉielo, de la eternaj suferoj, aŭ de ia beateco tiel malproksima de ni, tiel alte lokita, ke ĝi ŝajnas al ni preskaŭ ne atingebla; estas eble pro tio, ke ĝi tre malforte tuŝas nin, kiam ni vidas ĝin reproduktita sur tolo aŭ per marmoro.

Ankoraŭ hodiaŭ, kaj neniu povas ĝin kontesti, la mondo trapasas transiran periodon, taŭzata inter kadukiĝintaj kutimoj, nesufiĉaj kredoj de la pasinteco kaj novaj, laŭgrade senvualigataj veraĵoj.

Ĉar la kristana arto postvenis, ĝin transformante, la paganan arton, la spiritisma arto estos la kompletigaĵo kaj la transformiĝo de la arto kristana. Spiritismo efektive al ni montras la estontecon sub nova lumo kaj por ni pli atingebla. Laŭ ĝi, la feliĉo estas pli proksima al ni, ja estas apud ni, en la Spiritoj, kiuj nin ĉirkaŭas kaj kiuj neniam ĉesis esti en rilatoj kun ni; ne plu izolaj estas la loĝejo de la elektitoj kaj tiu de la damnitoj; senĉesa solidareco ekzistas inter la ĉielo kaj la Tero, inter ĉiuj mondoj de ĉiuj universoj; la feliĉo konsistas kaj en la reciproka amo de ĉiuj kreitoj atingintaj la perfektecon kaj en ia konstanta aktiveco, kies celo estas instruadi kaj konduki ĝis tiu perfekteco mem ĉiujn ankoraŭ malfruiĝintajn. La infero sidas en la koro mem de la kulpulo, kiu sian punon trovas en la propraj rimorsoj, sed tiu puno ne estas eterna, kaj la malbonulo, prenante la vojon de pento, retrovas la esperon, tiun subliman konsolon de la malfeliĉuloj.

Kiaj neelĉerpeblaj inspirfontoj por la arto! Kiajn ĉefverkojn el ĉiuj genroj povos naski la novaj ideoj per prezentado de tiel multaj kaj diversaj scenoj de la spirita vivo! Anstataŭ bildon de fridaj, senvivaj restaĵoj, oni vidos patrinon kun la kara apudestanta filino en ties radianta, etereca formo; viktimon pardonanta sian turmentiston; krimulon vane forkuranta de la senĉese renoviĝanta spektaklo de siaj kulpaj faroj! la izolon de egoisto kaj malhumilulo meze de la homamaso; la konfuzitecon de Spirito revenanta en la spiritan vivon, ktp, ktp. Kaj se la artisto volas leviĝi super la surtera sfero en la superajn mondojn, tiujn verajn Edenojn kie la progresintaj Spiritoj ĝuas la konkeritan feliĉon, aŭ volas reprodukti kelkajn scenojn de la malsuperaj mondoj, ja veraj inferoj kie la pasioj absolute regas, tiam kiajn emociigajn scenojn, kiajn interesovekajn bildojn li disponos por reprodukti!

Ja certe Spiritismo malfermas por la arto ian novan, senmezuran kaj ankoraŭ ne esploritan kampon; kaj kiam la artisto plenkonvinke reproduktos la spiritan mondon, tiam li ĉerpos en tiu fonto plej sublimajn inspirojn, kaj lia nomo postvivos en la estontaj jarcentoj, ĉar al la materialaj kaj efemeraj zorgoj de la nuna vivo li substituos la studon de la estonta kaj eterna vivo de la animo.

Libro: Postmortaj Verkoj – Allan Kardec.

Tradukis: Affonso Soares kaj Paulo Sergio Viana.

Influência perniciosa das ideias materialistas

Sobre as Artes em geral; a regeneração delas por meio do Espiritismo

Lê-se na seção Correio de Paris, do Mundo Ilustrado, de 19 de dezembro de 1868:

Carmouche escreveu mais de duzentas comédias e vaudeviles e, quando muito, o nosso tempo apenas lhe conhecerá o nome. É que a glória dramática, que tantas cobiças desperta, é terrivelmente fugaz. A menos que um autor haja produzido excepcionais obras-primas, condenado se acha a ver o seu nome cair no esquecimento, logo que ele deixe de estar na brecha. Mesmo durante a luta, a maioria lhe ignora a existência. Com efeito, o público, quando lê o cartaz, apenas atenta no título da peça; pouco lhe importa o nome de quem a escreveu. Tente o leitor lembrar-se de quem escreveu tal ou tal obra encantadora, cuja lembrança lhe ficou. Quase sempre se encontrará na impossibilidade de declinar esse nome. E quanto mais avançarmos, tanto mais assim será, pois que as preocupações de ordem material cada vez mais se sobrepõem aos cuidados artísticos.

Precisamente a esse propósito, Carmouche contava uma anedota típica. Conversando, dizia, com o meu alfarrabista, acerca do seu comerciozinho, ele se manifestava assim: “Isto não vai mal, meu senhor, mas modifica-se; os artigos que se vendem já não são os mesmos de antes. Outrora, quando me surgia um rapaz de 18 anos, nove vezes em dez era à procura de um dicionário de rimas; hoje, é para me pedir um manual das operações da Bolsa.

As preocupações de ordem material se sobrepõem aos cuidados artísticos, mas, como não ser assim, quando os maiores esforços se fazem para concentrar todos os pensamentos do homem na vida carnal e para destruir nele toda esperança, toda aspiração que ultrapasse essa existência? É lógica, inevitável semelhante consequência para aquele que nada vê fora do círculo estreito da efêmera vida presente. Quando a criatura nada percebe atrás de si, nada adiante de si, nada acima de si, em que pode ela concentrar seus pensamentos senão no ponto onde se encontra? O que há de sublime na Arte é a poesia do ideal, que nos transporta para fora da esfera acanhada de nossas atividades. Mas o ideal paira exatamente nessa região extramaterial onde só se penetra pelo pensamento; que a vista corporal não pode varar, mas que a imaginação concebe. Ora, que inspiração pode o Espírito haurir da ideia do nada?

O pintor que unicamente houvesse visto o céu brumoso, as estepes áridas e monótonas da Sibéria e que julgasse estar ali todo o Universo poderia conceber e descrever o brilho e a riqueza de tons da Natureza tropical? Como querereis que os vossos artistas e os vossos poetas vos transportem a regiões que eles não veem com os olhos da alma, que não compreendem e nas quais nem mesmo creem?

O Espírito somente pode identificar-se com o que sabe ou crê ser a verdade e essa verdade, embora de ordem moral, se lhe torna uma realidade que tanto melhor ele exprime, quanto melhor a sente. Se à inteligência da coisa junta a flexibilidade do talento, faz que suas próprias impressões se transmitam às almas dos outros. Mas que impressões pode provocar nos outros aquele que não as tem?

Para o materialista, a realidade é a Terra; seu corpo é tudo, pois que, além dele, nada mais há, visto que a sua própria mente se extingue com a desorganização da matéria, como o fogo com o combustível. Não pode, portanto, com a linguagem da Arte, exprimir senão o que vê e sente. Ora, se ele só vê e sente a matéria tangível, unicamente isso lhe é possível exprimir. Nada pode haurir de onde apenas vê o vazio. Se se aventura por um mundo que desconhece, entra aí como cego e, malgrado os esforços que empregue para elevar-se ao diapasão do idealismo, fica no terra a terra, como um pássaro sem asas.

A decadência das Artes, neste século, resultou inevitavelmente da concentração dos pensamentos sobre as coisas materiais, concentração essa que, a seu turno, é o resultado da ausência de toda crença, de toda fé na espiritualidade do ser. O século apenas colhe o que semeou. Quem semeia pedras não pode colher frutas. As Artes não sairão do torpor em que jazem, senão por meio de uma reação no sentido das ideias espiritualistas.

Como poderiam o pintor, o poeta, o literato, o músico ligar seus nomes a obras duráveis, quando, em sua maioria, eles próprios não creem no futuro de seus trabalhos; quando não se apercebem de que a Lei do Progresso, força invencível que arrasta os Universos pela estrada do infinito, lhes pede mais do que descoradas cópias das criações magistrais dos artistas dos tempos idos! Toda gente se lembra dos Fídias, dos Apeles, dos Rafaéis, dos Miguéis Ângelos, luminosos faróis que se destacam da obscuridade dos séculos transcorridos, como fúlgidas estrelas em meio de profundas trevas, mas quem se lembrará de notar o claror de uma lâmpada a lutar contra o brilho do sol de um dia de verão?

O mundo caminhou a passos gigantescos desde os tempos históricos; os filósofos dos povos primitivos gradualmente se transformaram. As Artes que se apoiam nas filosofias que lhes são a consagração idealizada, também tiveram que se modificar e transformar. É matematicamente certo dizer-se que, sem crença, as Artes carecem de vitalidade e que toda transformação filosófica acarreta necessariamente uma transformação artística paralela.

Em todas as épocas de transformação, as Artes periclitam, porque a crença em que se estribam não basta às aspirações engrandecidas da Humanidade e porque, não estando ainda adotadas pela grande maioria dos homens os novos princípios, os artistas não ousam explorar, senão de modo hesitante, a mina desconhecida que se lhes abre sob os passos.

Durante as épocas primitivas, em que os homens unicamente conheciam a vida material, em que a Filosofia divinizava a Natureza, a Arte buscou, antes de tudo, a perfeição da forma. A beleza corporal era, então, a qualidade capital; a Arte se aplicou em a reproduzir e idealizar. Mais tarde, a Filosofia enveredou por nova senda; os homens, progredindo, reconheceram que acima da matéria havia uma potência criadora e organizadora, que recompensava os bons, punia os maus e fazia da caridade uma lei. Um mundo novo, o mundo moral se edificou sobre as ruínas do mundo antigo. Dessa transformação nasceu uma Arte nova que fez palpitasse a alma sob a forma e juntou à percepção plástica a expressão de sentimentos que os antigos desconheceram.

A ideia viveu sob a matéria, mas revestiu as formas severas da Filosofia em que a Arte se inspirava. Às tragédias de Ésquilo, aos mármores de Milo, sucederam as descrições e as pinturas das torturas físicas e morais dos réprobos. A Arte se elevou; revestiu caráter grandioso e sublime, porém ainda sombrio. Ela está toda, com efeito, na pintura do inferno e do céu da Idade Média, na de sofrimentos eternos, ou de uma beatitude muito distante, colocada tão alto, que nos parece quase inacessível; é talvez por isso que ela nos toca tão pouco, quando a vemos reproduzida na tela ou no mármore.

Também hoje, ninguém ousaria contestá-lo, o mundo está num período de transição, solicitado violentamente por hábitos obsoletos, crenças precárias do passado e verdades novas, que lhe são progressivamente desvendadas.

Assim como a arte cristã sucedeu à arte pagã, transformando-a, a arte espírita será o complemento e a transformação da arte cristã. O Espiritismo, efetivamente, nos mostra o porvir sob uma luz nova e mais ao nosso alcance. Por ele, a felicidade está mais perto de nós, está ao nosso lado, nos Espíritos que nos cercam e que jamais deixaram de estar em relação conosco. A morada dos eleitos, a dos condenados já não se acham insuladas; há incessante solidariedade entre o Céu e a Terra, entre todos os mundos de todos os Universos; a ventura consiste no amor mútuo de todas as criaturas que chegam à perfeição e numa constante atividade, com o objetivo de instruir e conduzir àquela mesma perfeição os que se tornaram retardatários. O inferno está no próprio coração do culpado, que tem nos remorsos o seu castigo, não mais, todavia, eterno, e ao mau, que toma o caminho do arrependimento, se depara de novo a esperança, sublime consolação dos desgraçados.

Que inesgotáveis fontes de inspiração para a Arte! Que obras-primas de todos os gêneros as novas ideias suscitarão, pela reprodução das cenas tão multiplicadas e várias da vida espírita! Em vez de representar despojos frios e inanimados, ver-se-á uma mãe tendo ao lado a filha querida em sua forma radiosa e etérea; a vítima a perdoar ao seu algoz; o criminoso a fugir em vão ao espetáculo, de contínuo renascente, de suas ações culposas! o insulamento do egoísta e do orgulhoso, em meio da multidão; a perturbação do Espírito que volve à vida espiritual etc. etc. E, se o artista quiser elevar-se acima da esfera terrestre, aos mundos superiores, verdadeiros édens onde os Espíritos adiantados gozam da felicidade que conquistaram, ou, se desejar reproduzir alguns aspectos dos mundos inferiores, verdadeiros infernos onde reinam soberanamente as paixões, que cenas emocionantes, que quadros palpitantes de interesse se lhe depararão!

Sem dúvida, o Espiritismo abre à Arte um campo inteiramente novo, imenso e ainda inexplorado. Quando o artista houver de reproduzir com convicção o mundo espírita, haurirá nessa fonte as mais sublimes inspirações e seu nome viverá nos séculos vindouros, porque, às preocupações de ordem material e efêmeras da vida presente, sobreporá o estado da vida futura e eterna da alma.

Livro: Obras Póstumas – Allan Kardec.

Tradução de Guillon Ribeiro.