Mallonga Respondo al la Kontraŭuloj de Spiritismo / Ligeira resposta aos detratores do Espiritismo.

Mallonga Respondo al la Kontraŭuloj de Spiritismo.

Rajto je ekzamenado kaj kritikado estas rajto nepreskriptebla, kiun Spiritismo ne pretendas eviti, same kiel ĝi ne pretendas ĉiujn kontentigi. Ĉiu homo do estas libera por ĝin aprobi aŭ rifuzi ; sed por tio necesus ĝin pridiskuti, bone konante la aferon ; nu, la kritikado ofte pruvis sian nescion pri ĝiaj plej elementaj principoj, esprimante pri ĝi precize la malon de tio, kion ĝi diris, atribuante al ĝi tion, kion ĝi malrekomendas, ĝin konfuzante kun la imitoj krudaj kaj burleskaj de ĉarlatanismo, fine donante kiel regulon pri ĉio la ekstravagancojn de kelkaj individuoj. Tro ofte, krome, malbonintenco volis fari ĝin respondeca pri riproĉindaj aŭ ridindaj agoj, ĉe kiuj ĝia nomo troviĝis apenaŭ okaze, kaj faris el tio armilon kontraŭ ĝi.

Antaŭ ol imputi al doktrino instigadon al ajna riproĉinda ago, la prudento kaj senpartieco volas, ke oni ekzamenu, ĉu tiu doktrino enhavas maksimojn, kiuj pravigas tian agon.

Por koni la parton de respondeco, kiu koncernas spiritismon en certa cirkonstanco, ekzistas tre simpla rimedo, nome informiĝi bonafide, ne ĉe kontraŭuloj, sed ĉe la fonto mem, pri tio, kion ĝi aprobas kaj pri tio, kion ĝi malaprobas. La afero estas do des pli facila, ĉar ĝi enhavas nenion sekretan; ĝiaj instruoj estas malfermitaj, kaj ĉiu povas ilin kontroli.

Se do la libroj pri la spiritisma doktrino eksplicite kaj formale kondamnas juste malaprobindan agon; se, male, ili nur enhavas instruojn por konduki al bono, tiam la homo kulpas pri misago, se li ne prenis el tiuj libroj sian inspiron, eĉ se ilin ne posedas.

Spiritismo ne estas solidara kun tiuj, al kiuj plaĉas rigardi sin spiritistoj, same kiel medicino ne solidaras kun ĉarlatanoj, kiuj ĝin ekspluatas, nek sana religio kun la misuzoj aŭ eĉ krimoj faritaj en ties nomo. Ĝi rekonas kiel siajn adeptojn nur tiujn, kiuj praktikas ĝiajn instruojn, tio estas, kiuj laboras por sia propra morala pliboniĝo, klopodante venki siajn malbonajn inklinojn, esti malpli egoistaj kaj malpli fieraj, pli mildaj, pli humilaj, pli paciencaj, pli bonvolemaj, pli karitatemaj rilate la proksimulon, pli moderaj en ĉio, ĉar tia estas la karaktero de vera spiritisto.

La celo de ĉi tiu mallonga noto ne estas refuti ĉiujn falsajn argumentojn direktatajn kontraŭ Spiritismo, nek elvolvi, nek pruvi ĉiujn principojn, kaj, ankoraŭ malpli, provi konverti al tiuj principoj tiujn, kiuj konfesas kontraŭajn opiniojn, sed diri, per kelkaj vortoj, kio ĝi estas kaj kio ĝi ne estas, kion ĝi akceptas, kion ĝi malakceptas.

Ĝiaj kredoj, ĝiaj tendencoj kaj ĝia celo resumiĝas je la sekvantaj asertoj:

1ª Spirita elemento kaj materia elemento estas la du principoj, la du vivantaj fortoj en la naturo, kiuj kompletigas unu la alian kaj senĉese reagas unu sur la alian, ambaŭ nemalhaveblaj por la funkciado de la mekanismo de la universo.

De la reciproka agado de tiuj du principoj naskiĝas fenomenoj, kiujn ĉiu el ili, solaj, ne povas ekspliki.

La propre dirita Scienco havas kiel specialan mision studi la leĝojn de materio.

Spiritismo havas kiel objekton la studadon de la spirita elemento en ties rilatoj kun la materia elemento, kaj montras en la kuniĝo de tiuj du principoj la kaŭzon de amaso da faktoj ĝis nun ne eksplikitaj.

Spiritismo iras en konsento kun scienco sur la kampo de materio: ĝi akceptas ĉiujn veraĵojn, kiujn ĝi konstatas ; sed kie ĝi haltas je siaj esploroj, la alia plu sekvas je la siaj, sur la kampo de spiriteco.

2ª Ĉar la spirita elemento estas ia aktiva stato en la naturo, tial la fenomenoj ligitaj al ĝi submetiĝas la ties leĝoj, kaj tial estas mem tiel naturaj kiel tiuj, kiuj devenas de la neŭtrala materio.

Iuj fenomenoj estas rigardataj kiel supernaturaj nur pro nescio pri la leĝo, kiu ilin regas. Sekve de tiu principo, Spiritismo ne akceptas la miraklecan karakteron, kiun oni atribuas al iuj faktoj, kvankam ĝi konstatas ilian realecon aŭ eblecon. Laŭ ĝi, ne ekzistas mirakloj, en la senco de nuligo de la naturaj leĝoj ; el tio sekvas, ke spiritistoj ne faras miraklojn kaj ke neĝusta estas la alnomo miraklofarantoj, kiun oni donas al ili.

Kono pri la leĝoj, kiuj regas la spiritan principon ligiĝas rekte al la demando pri pasinteco kaj estonteco de la homo. Ĉu lia vivo limiĝas al la nuna ekzistado ? Enveninte en ĉi tiun mondon, ĉu li eliras el nenio, kaj ĉu tien li revenas, kiam ĉi mondon li forlasas? Ĉu li jam vivis, kaj ĉu li vivos, ankoraŭ ? Kiel li vivos, kaj en kiaj kondiĉoj ? Unuvorte, de kie li venas kaj kien li iras ? Kial li staras sur la tero, kaj kial li ĉi tie suferas ? Tiaj estas la demandoj, kiujn ĉiu metas al si, ĉar tiuj estas por la tuta mondo nepre gravaj, kaj pri kiuj neniu doktrino liveris ankoraŭ racian solvon. Tiu, kiun Spiritismo proponas, apoge sur faktoj, kontentigas la postulojn de logiko kaj de plej rigora justo, kaj estas unu el la precipaj kaŭzoj de la rapideco de ties disvastigado.

Spiritismo estas nek persona koncepto, nek rezulto el antaŭkonceptita sistemo. Ĝi estas rezulto el miloj da observoj faritaj sur ĉiuj punktoj de la terglobo, kaj kiuj konverĝis al la centro, kiu ilin kunligis kaj kunordigis. Ĉiuj ĝiaj konsistigaj principoj, senescepte, venas de eksperimentado. Eksperimentado ĉiam antaŭis teorion.

Ek de la komenco Spiritismo ĉie radikis; la historio ne montras alian ekzemplon de filozofia aŭ religia doktrino, kiu post dek jaroj kunvenigis tiom grandan kvanton da adeptoj ; kaj tamen ĝi ne utiligis por fariĝi konata iun ajn el la rimedoj ordinare uzataj ; ĝi disvastiĝis per si mem, per la simpatioj, kiujn ĝi renkontis.

Fakto ne malpli konstanta estas tiu, ke en neniu lando la doktrino naskiĝis ĉe malaltaj klasoj de la socio ; ĉie ĝi disvastiĝis de supre malsupren je la socia skalo ; ĉe kleraj klasoj ĝi ankoraŭ estas preskaŭ ekskluzive disvastiĝinta, kaj malkleraj homoj estas tie tre malmultenombraj.

Oni krome konfirmis, ke la disvastiĝado de Spiritismo, de sia origino, sekvis konstante supreniran marŝadon, malgraŭ ĉio, kion oni faris por ĝin embarasi kaj por misformi ĝian karakteron, cele al ĝia miskreditiĝo ĉe la publika opinio. Oni eĉ rimarkigu, ke ĉio farita por tiu celo favoris ĝian disvastiĝadon ; la bruado, kiun oni faris siatempe kondukis ĝin al la ekkono de homoj, kiuj ĝis tiam neniam aŭdis pri ĝi ; ju pli oni makulis aŭ ridindigis ĝin, ju pli fortaj estis la misdiraĵoj, des pli oni incitis la scivolemon ; kaj ĉar ĝi nenion perdas pro ekzamenado, tio rezultigis, ke kontraŭuloj fariĝis, malgraŭvole, ardaj propagandistoj ; se la kritikaĉoj ne venigis al ĝi ian malgajnon, tio rezultas el la fakto, ke ĝin studante ĉe vera fonto, oni trovas ion tute alian ol menciite.

Dum la bataloj, kiujn ĝi bezonis tenadi, senpartiaj homoj ekrimarkis ĝian moderecon ; ĝi neniam faris kontraŭfrapojn al siaj kontraŭuloj, nek respondis ofendon per ofendo.

Spiritismo estas filozofia doktrino, kiu havas religiajn konsekvencojn, kiel ĉia spiritualisma filozofio ; pro tio, ĝi nepre tuŝas la fundamentajn bazojn de ĉiuj religioj : Dio, animo kaj la estonta vivo ; sed ĝi ne estas entute ia strukturita religio, se oni konsideras, ke ĝi havas nek kulton, nek riton, nek templon, kaj ke inter ĝiaj adeptoj, neniu prenis aŭ ricevis la titolon de pastro aŭ de grandsacerdoto. Tiaj diraĵoj estas pura invento de kritikistoj.

Oni estas spiritisto nur pro simpatio pri la principoj de la doktrino, kaj por al ĝi konformigi sian konduton. Tio estas opinio kiel ĉiu ajn alia, al kiu ĉiu homo rajtas aliĝi, same kiel oni rajtas esti judo, katoliko, protestanto, furieristo, sansimonisto, volteristo, karteziano, diisto kaj eĉ materiisto.

Spiritismo proklamas liberecon de konscienco kiel naturan rajton; ĝi postulas tion por siaj adeptoj, same kiel por ĉiuj homoj. Ĝi respektas ĉiajn sincerajn kredojn kaj petas por si la samon reciproke.

De la libereco de konscienco venas la rajto je libera ekzamenado koncerne fidon. Spiritismo kontraŭbatalas la principon de blinda fido, kiu devigas homon rezigni sian propran juĝadon; ĝi diras, ke ĉia devigita fido estas senfundamenta. Pro tio ĝi aldonas al siaj maksimoj: Ne ekzistas nerompebla fido krom tiu, kiu povas alfronti racion vizaĝo kontraŭ vizaĝo, en ĉiuj epokoj de la homaro.

Konsekvence laŭ siaj principoj, Spiritismo trudiĝas al neniu ajn; ĝi deziras esti akceptata libere kaj pro konvinkiĝo. Ĝi montras siajn doktrinojn kaj akceptas tiujn, kiuj libervole venas al ĝi.

Ĝi ne emas deturni iun ajn for de liaj religiaj kredoj ; ĝi ne celas tiujn, kiuj havas fidon kaj al kiuj tiu fido sufiĉas, sed ja tiujn, kiuj, ne kontentaj pri tio, kion oni donas al ili, petas ion pli bonan.

         Libro: Postmortaj Verkoj – Allan Kardec.

         Ligeira resposta aos detratores do Espiritismo

É imprescritível o direito de exame e de crítica e o Espiritismo não alimenta a pretensão de subtrair-se ao exame e à crítica como não tem a de satisfazer a toda gente. Cada um é, pois, livre de o aprovar ou rejeitar, mas, para isso, necessário se faz discuti-lo com conhecimento de causa. Ora, a crítica tem por demais provado que lhe ignora os mais elementares princípios, fazendo-o dizer precisamente o contrário do que ele diz, atribuindo-lhe o que ele desaprova, confundindo-o com as imitações grosseiras e burlescas do charlatanismo, enfim, apresentando, como regra de todos, as excentricidades de alguns indivíduos. Também por demais a malignidade há querido torná-lo responsável por atos repreensíveis ou ridículos, nos quais o seu nome foi envolvido incidentemente, e disso se aproveita como arma contra ele.

Antes de imputar a uma doutrina a culpa de incitar a um ato condenável qualquer, a razão e a equidade exigem que se examine se essa doutrina contém máximas que justifiquem semelhante ato.

Para conhecer-se a parte de responsabilidade que, em dada circunstância, caiba ao Espiritismo, há um meio muito simples: proceder de boa-fé a uma perquirição, não entre os adversários, mas na própria fonte, do que ele aprova e do que condena. Isso é tanto mais fácil, quanto ele não tem segredos; seus ensinos são patentes e quem quer que seja pode verificá-los.

Assim, se os livros da Doutrina Espírita condenam explícita e formalmente um ato justamente reprovável; se, ao contrário, só encerram instruções de natureza a orientar para o bem, segue-se que não foi neles que um indivíduo culpado de malefícios se inspirou, ainda mesmo que os possua.

O Espiritismo não é solidário com aqueles a quem apraza dizerem-se espíritas, do mesmo modo que a Medicina não o é com os que a exploram, nem a sã religião com os abusos e até crimes que se cometam em seu nome. Ele não reconhece como seus adeptos senão os que lhe praticam os ensinos, isto é, que trabalham por melhorar-se moralmente, esforçando-se por vencer os maus pendores, por ser menos egoístas e menos orgulhosos, mais brandos, mais humildes, mais caridosos para com o próximo, mais moderados em tudo, porque é essa a característica do verdadeiro espírita.

Esta breve nota não tem por objeto refutar todas as falsas alegações que se lançam contra o Espiritismo, nem lhe desenvolver e provar todos os princípios, nem, ainda menos, tentar converter a esses princípios os que professem opiniões contrárias, mas, apenas, dizer, em poucas palavras, o que ele é e o que não é, o que admite e o que desaprova.

As crenças que propugna, as tendências que manifesta e o fim a que visa se resumem nas proposições seguintes:

1) O elemento espiritual e o elemento material são os dois princípios, as duas forças vivas da Natureza, as quais se completam uma a outra e reagem incessantemente uma sobre a outra, indispensáveis ambas ao funcionamento do mecanismo do Universo.

Da ação recíproca desses dois princípios se originam fenômenos que cada um deles, isoladamente, não tem possibilidade de explicar.

À Ciência, propriamente dita, cabe a missão especial de estudar as leis da matéria.

O Espiritismo tem por objeto o estudo do elemento espiritual em suas relações com o elemento material e aponta na união desses dois princípios a razão de uma imensidade de fatos até então inexplicados.

O Espiritismo caminha ao lado da Ciência, no campo da matéria: admite todas as verdades que a Ciência comprova, mas não se detém onde esta última para: prossegue nas suas pesquisas pelo campo da espiritualidade.

2) Sendo o elemento espiritual um estado ativo da Natureza, os fenômenos em que ele intervém estão submetidos a leis e são por isso mesmo tão naturais quanto os que derivam da matéria neutra.

Alguns de tais fenômenos foram reputados sobrenaturais, apenas por ignorância das leis que os regem. Em virtude desse princípio, o Espiritismo não admite o caráter de maravilhoso atribuído a certos fatos, embora lhes reconheça a realidade ou a possibilidade. Não há, para ele, milagres, no sentido de derrogação das Leis Naturais, donde se segue que os espíritas não fazem milagres e que é impróprio o qualificativo de taumaturgos que umas tantas pessoas lhes dão.

O conhecimento das leis que regem o princípio espiritual prende-se de modo direto à questão do passado e do futuro do homem. Cinge-se a sua vida à existência atual? Ao entrar neste mundo, vem ele do nada e volta para o nada ao deixá-lo? Já viveu e ainda viverá? Como viverá e em que condições? Numa palavra: donde vem ele e para onde vai? Por que está na Terra e por que sofre aí? Tais as questões que cada um faz a si mesmo, porque são para toda gente de capital interesse e às quais ainda nenhuma doutrina deu solução racional. A que lhe dá o Espiritismo, baseada em fatos, por satisfazer às exigências da lógica e da mais rigorosa justiça, constitui uma das causas principais da rapidez de sua propagação.

O Espiritismo não é uma concepção pessoal, nem o resultado de um sistema preconcebido. É a resultante de milhares de observações feitas sobre todos os pontos do globo e que convergiram para um centro que os coligiu e coordenou. Todos os seus princípios constitutivos, sem exceção de nenhum, são deduzidos da experiência. Esta precedeu sempre a teoria.

Assim, desde o começo, o Espiritismo lançou raízes por toda parte. A História nenhum exemplo oferece de uma doutrina filosófica ou religiosa que, em dez anos, tenha conquistado tão grande número de adeptos. Entretanto, não empregou, para se fazer conhecido, nenhum dos meios vulgarmente em uso; propagou-se por si mesmo, pelas simpatias que inspirou.

Outro fato não menos constante é que, em nenhum país, a sua doutrina não surgiu das ínfimas camadas sociais; em todos os lugares ela se propagou de cima para baixo na escala da sociedade e ainda é nas classes esclarecidas que se acha quase exclusivamente espalhada, constituindo insignificante minoria, no seio de seus adeptos, as pessoas iletradas.

Verifica-se também que a disseminação do Espiritismo seguiu, desde os seus primórdios, marcha sempre ascendente, a despeito de tudo quanto fizeram seus adversários para entravá-la e para lhe desfigurar o caráter, com o fito de desacreditá-lo na opinião pública. É mesmo de notar-se que tudo o que hão tentado com esse propósito lhe favoreceu a difusão; o arruído que provocaram por ocasião do seu advento fez que viessem a conhecê-lo muitas pessoas que antes nunca ouviram falar dele; quanto mais procuraram denegri-lo ou ridiculizá-lo, tanto mais despertaram a curiosidade geral, e, como todo exame só lhe pode ser proveitoso, o resultado foi que seus opositores se constituíram, sem o quererem, ardorosos propagandistas seus. Se as diatribes nenhum prejuízo lhe acarretaram, é que os que o estudaram em suas legítimas fontes o reconheceram muito diverso do que o tinham figurado.

Nas lutas que precisou sustentar, os imparciais lhe testificaram a moderação; ele nunca usou de represálias com os seus adversários, nem respondeu com injúrias às injúrias.

O Espiritismo é uma doutrina filosófica de efeitos religiosos, como qualquer filosofia espiritualista, pelo que forçosamente vai ter às bases fundamentais de todas as religiões: Deus, a alma e a vida futura. Mas não é uma religião constituída, visto que não tem culto, nem rito, nem templos e que, entre seus adeptos, nenhum tomou, nem recebeu o título de sacerdote ou de sumo sacerdote. Estes qualificativos são de pura invenção da crítica.

É-se espírita pelo só fato de simpatizar com os princípios da Doutrina e por conformar com esses princípios o proceder. Trata-se de uma opinião como qualquer outra, que todos têm o direito de professar, como têm o de ser judeus, católicos, protestantes, simonistas, voltairianos, cartesianos, deístas e, até, materialistas.

O Espiritismo proclama a liberdade de consciência como direito natural; reclama-a para os seus adeptos, do mesmo modo que para toda a gente. Respeita todas as convicções sinceras e faz questão da reciprocidade.

Da liberdade de consciência decorre o direito de livre-exame em matéria de fé. O Espiritismo combate a fé cega, porque ela impõe ao homem que abdique da sua própria razão; considera sem raiz toda fé imposta, donde o inscrever entre suas máximas: Não é inabalável, senão a fé que pode encarar de frente a razão em todas as épocas da Humanidade.

Coerente com seus princípios, o Espiritismo não se impõe a quem quer que seja; quer ser aceito livremente e por efeito de convicção. Expõe suas doutrinas e acolhe os que voluntariamente o procuram.

Não cuida de afastar pessoa alguma das suas convicções religiosas; não se dirige aos que possuem uma fé e a quem essa fé basta; dirige-se aos que, insatisfeitos com o que se lhes dá, pedem alguma coisa melhor.

Livro: Obras Póstumas – Allan Kardec.