Proksima - Apartigita
per malgranda distanco:
a) En spaco:
proksima urbo, najbaro, lando; la malfeliĉa infano forkuris kaj kaŝis sin en la
plej proksima arbaro; proksima je, al, de io; rigardi ion de proksime; alporti
ion de malproksime; sendi iun malproksimen.
VD:najbara
b) En tempo: la
proksiman (pasintan aŭ venontan) jaron; la tago de la edziĝo estis proksima; la
plej proksima estonteco.
c) Per metaforo:
proksima parenco; jam proksima (tuj preta) estas Lia helpo al tiuj, kiuj Lin
timas; ĝis la fina malapero de la muroj inter la popoloj, estas ankoraŭ tre
malproksime.
Ĉirkaŭ
A. Prepozicio
signifanta:
1.
a) - Pli-malpli
ronde en la spaco kuŝanta ĉiuflanke de: la tero rondiras ĉirkaŭ la suno; la
popoloj, kiuj estis ĉirkaŭ ili; du pentraĵoj kolektis ĉirkaŭ si amason da
admirantoj; danci kiel kato ĉirkaŭ poto PrV; aperis iu, kiu kaptis min ĉirkaŭ
la korpo; (figure) ĉirkaŭ la valizo klopodadis grandega nigra kato; (figure)
kontenta rideto ludis ĉirkaŭ lia buŝo; (figure) li penis koncentrigi [siajn
pensojn] ĉirkaŭ la okazonta forveturo eksterlanden.
b) - En la spaco
proksima al: [ili] kutimiĝis vidi ĉirkaŭ si ĉiam nur samgentanojn; [plantoj,]
kiujn mi trovis ĉirkaŭ Parizo dum miaj promenadoj.
Rim.: Pri uzo de
ĉirkaŭ kun akuzativo, vd al ĉirkaŭ, ĉirkaŭ ...-n.
2.
A - Proksimume
samtempe kun: ĉirkaŭ la vespero; ĉirkaŭ la tempo de la vespera ofero; ĉirkaŭ la
noktomezo [...] kunvenis la sekvantaj respektindaj personoj; ĉirkaŭ la mezo de
la festo, Jesuo supreniris en la templon kaj instruis; ĉirkaŭ la naŭa horo
vespere, kiam la stelo Sirius estis subironta;
B.- Adverbo
koncernanta sekvantan numeralon, kun la signifo:
3. - Proksimume:
en ĝi laboras ĉirkaŭ dudek virinoj Marta; ili estis kun li ĉirkaŭ kvarcent
viroj; mi bezonus nur ĉirkaŭ ducent rublojn; la vesto kostos ĉirkaŭ cent
frankojn VdE; la koncerto daŭris ĉirkaŭ tri horojn VdE; la invititoj estis en
la nombro de ĉirkaŭ tridek homoj; estos kredeble sufiĉe por ĉirkaŭ du semajnoj
Marta; nia infanterio marŝas dum unu tago ĉirkaŭ dek tri egiptajn mejlojn.
Rim.: Tiu uzo
vastiĝas ankaŭ al mezurindikoj, eĉ sen esprimita numeralo, kiel en: granda lada
kamentubo, ĉirkaŭ metron larĝa diametre, ĉirkaŭ duonon de tuno peza. Aldone, la
sama adverba uzo aperas antaŭ adjektivoj kunmetitaj el numeralo aŭ mezurindiko:
knabineto ĉirkaŭ sesjara; du bienoj tie troviĝis en ĉirkaŭ 1300-metra alteco.
Rim.: Ĉar estas
iom ĝene en teorio, ke la sama vorto foje efikas kiel prepozicio, foje kiel
adverbo (sed nur rilate al tuj posta „numeralo“), iuj emas konsideri, ke la
adverba uzo estas specifa uzo de prepozicio (trovebla ankaŭ ĉe ĝis, inter,
super, po...). Ĉiuokaze, necesas bone kompreni, ke male al la normala uzo la
koncerna „prepozicio“ neniel enkondukas adjekton aŭ suplementon, sed povas
aperi komence de ajna substantiva grupo, eĉ se tiu estas subjekto, predikativo,
aŭ objekto. Notindas, ke en sia frua uzo Zamenhof neniam akuzativigis objekton
aŭ tempan adjekton komenciĝantan per ĉirkaŭ, kion foje imitis aliaj aŭtoroj:
ili loĝis tie ĉirkaŭ dek jaroj; fraŭlino Szwejc [...] havos ĉirkaŭ dekkvinmil
spesmiloj da doto Marta; li havas ĉirkaŭ sesdek jaroj PV.
Apud - Proksimecon,
pli-malpli grandan najbarecon: li staris tutan horon apud la fenestro; apud
propra domo ŝtelisto ne ŝtelas PrV; la batalo apud Solferino.
Rim.: Pri uzo de
apud kun akuzativo, vd al apud, apud ...-n.
***
Proksima próximo, vindouro, perto, seguinte,
propínquo, junto, circunvizinho, à mão: liaj okulvitroj estis tute proksimaj
seus óculos estavam bem à mão. ŝi loĝas en domo proksima ela mora numa casa
perto. ili estas domoj proksimaj, tial li ilin aĉetis eram casas juntas, por
isso ele as comprou. Obs.: em significado temporal, “proksima” pode se referir
igualmente ao passado ou ao futuro. Para fatos futuros, pode-se precisar com
“venonta”, “sekva”, “baldaŭa”. proksime perto, próximo, junto: ŝi loĝas
proksime ela mora perto. li loĝas proksime de la plaĝo ele mora junto da praia.
proksimulo o próximo. proksimuma aproximado. proksimume (tb. ĉirkaŭ)
aproximadamente, perto de, cerca, de coisa de: post proksimume duonhoro mi
revenos daqui a coisa de meia hora eu voltarei. alproksimigi (tb. proksimigi)
proximar. alproksimiĝi (tb. proksmiĝi) aproximar-se, acercar-se. alproksimiĝo
aproximação. malproksima 1 longínquo, distante, longe, afastado, recôndito. 2 a
distância: malproksima vidado visão a distância. malproksime 1 longe, distante.
2 (em lugar de acesso difícil) fora de mão: la domo estas bona, sed ĝi situas
malproksime a casa é boa, mas fica fora de mão. malproksimege muito longe,
longe como o diabo. malproksimigi 1 distanciar. 2 afastar, arredar.
malproksimiĝi 1 distanciar-se. 2 afastar-se, arredar-se. ¨ proksima al perto
de: ŝi estas tute proksima al la lernejo ela está bem perto da escola. proksime
de perto de, cerca de, próximo de. de malproksime à distância: la gardostaranto
gvatas de malproksime a sentinela vigia à distância. esti malproksima distar.
malproksima aŭdado audição a distância. malproksima de longe de. malproksime de
distante de, longe de. malproksima vidado visão a distância. malproksime de
distante de, longe de. malproksimiĝi de distanciar-se de. ne lasi proksimiĝi
manter a distância. ne malproksime de a pouca distância de. pli (ou plej)
proksima imediato, mais direto: pli proksimaj sekvantoj seguidores mais
diretos, seguidores imediatos. tute proksima al pertinho de. || ne proksimiĝu!
(aviso em caminhões etc.) mantenha distância!
Ĉirkaŭ prep. (abrev.: ĉ.) 1 (tb. proksimume) em
torno de, em redor de, ao derredor de, em volta de; por volta de; cerca de,
aproximadamente. ao redor de, à roda de, obra de, entre uns, coisa de: post
ĉirkaŭ duonhoro mi revenos daqui a coisa de de meia hora eu voltarei. ·
el.comp. 2 pelos meados de: tio okazis ĉirkaŭ la mezo de la pasinta jarcento
isso ocorreu pelos meados do século passado. 3 circun-. ĉirkaŭa que está em
torno de. ĉirkaŭe à volta, em redor. ĉirkaŭi (tr.) circundar, rodear, cercar.
ĉirkaŭo 1 periferia, perímetro. 2 entorno. ĉirkaŭaĵo 1 (tb. ĉirkaŭurbo)
arrabalde, cercania. 2 arredores, cercanias, entorno. ĉirkaŭaĵoj arredores,
cercanias, entorno. ĉirkaŭiĝi cercar-se (de segurança). ĉirkaŭiro circuito.
ĉirkaŭbrako 1 (tb. ĉirkaŭmano) bracelete. 2 (tb. ĉirkaŭpreno, brakumo) abraço.
ĉirkaŭbraki (tr.) (tb. ĉirkaŭpreni) abraçar, abarcar. ĉirkaŭkolo colar,
coleira.
Apud prep. junto de, junto a, perto de, ao lado
de, próximo a, ao pé de: la batalo apud Vaterlo a batalha de Waterloo. apuda
adjacente, junto, contíguo, apenso, próximo, vizinho, colateral. apude junto,
juntamente. apudaĵo anexo.
Nenhum comentário:
Postar um comentário