La Vojo de la Vivo / O caminho da vida

La Vojo de la Vivo.

La demando pri la plureco de vivoj de longa tempo pensigas filozofojn, kaj pluraj el ili konsideris la antaŭekziston de la animo kiel la solan eblan solvon por tiaj plej gravaj problemoj de psikologio ; sen tiu principo ili sin sentis haltigataj je ĉiu paŝo kaj barataj antaŭ senelira situacio, kiun ili ne povas solvi sen helpo de la plureco de vivoj.

Plej granda kontesto, kiun oni povus fari kontraŭ tiu teorio estas la manko de rememoro pri antaŭaj vivoj.

Efektive, sinsekvo da vivoj sen konscio unuj pri la aliaj ; forlasi korpon por repreni poste alian sen memoro pri la pasinteco, egalus al nenio, ĉar tio estus neniigo de la penso ; tio estus serio da novaj deirpunktoj sen ligo kun la antaŭaj; tio estus senĉesa rompo de ĉiuj korsentoj, kiuj konsistigas la ĉarmon de la nuna vivo kaj la esperon plej dolĉan kaj plej konsolan pri la estonteco ; fine, tio estus neado de ĉia morala respondeco. Tia doktrino estus entute neakceptebla kaj entute nekongrua kun la justeco de Dio, ne pli ol tiu pri unu sola vivo kun la perspektivo de absoluta eterneco de punoj La demando pri la plureco de vivoj de longa tempo pensigas filozofojn kaj pluraj el ili konsideris la antaŭekziston de la animo kiel la solan eblan solvon por tiaj plej gravaj problemoj de psikologio ; sen tiu principo ili sin sentis haltigataj je ĉiu paŝo kaj barataj antaŭ senelira situacio, kiun ili ne povas solvi sen helpo de la plureco de vivoj. Plej granda kontesto, kiun oni povus fari kontraŭ tiu teorio estas la manko de rememoro pri antaŭaj vivoj.

Efektive, sinsekvo da vivoj sen konscio unuj pri la aliaj ; forlasi korpon por repreni poste alian sen memoro pri la pasinteco, egalus al nenio, ĉar tio estus neniigo de la penso ; tio estus serio da novaj deirpunktoj sen ligo kun la antaŭaj; tio estus senĉesa rompo de ĉiuj korsentoj, kiuj konsistigas la ĉarmon de la nuna vivo kaj la esperon plej dolĉan kaj plej konsolan pri la estonteco ; fine, tio estus neado de ĉia morala respondeco. Tia doktrino estus entute neakceptebla kaj entute nekongrua kun la justeco de Dio, ne pli ol tiu pri unu sola vivo kun la perspektivo de absoluta eterneco de punoj pro kelkaj momentaj misfaroj. Oni do komprenas, ke tiuj, kiuj havas ideon kontraŭan al reenkarniĝo ĝin rifuzas, sed ne tiel Spiritismo ĝin prezentas al ni.

La spirita vivo, ĝi diras al ni, estas la normala vivo, kun senlima rememorado pri la pasinteco ; la enkorpaj vivoj estas nuraj intertempoj, iaj mallongaj periodoj dum la spirita ekzistado, kaj la tuto de ĉiuj tiuj periodoj estas ne pli ol minimuma parto de la normala ekzistado, tute same kiel se, dum plurjara vojaĝo oni haltus de tempo al tempo dum kelkaj horoj. Se, dum la enkorpaj vivoj, ŝajne estas interrompoj pro manko de memoro, la ĉeno fariĝas dum la spirita vivo, kiu ne havas interrompojn; la paŭzo fakte ekzistas nur koncerne la korpan, eksteran kaj interrilatan vivon; kaj jen ĉi tie la manko de rememoro pruvas la saĝecon de la Providenco, kiu ne permesis, ke la homo estu tro devojigata de la reala vivo, en kiu li havas plenumendajn devojn ; krome, dum ripozo de la korpo, dum dormado, la animo parte reprenas sian konscion kaj tiam refariĝas la ĉeno interrompita nur dum la maldormo.

Kontraŭ tio oni povus ankoraŭ kontraŭstari kaj demandi, kian profiton oni povus tiri el tiuj antaŭaj vivoj por sia pliboniĝo, se oni ne memoras la mispaŝojn faritajn. Spiritismo respondas, ke forgeso de malfeliĉaj ekzistadoj, kune kun la mizeroj de la nuna vivo, farus ĉi tiun lastan eĉ pli pena ; tio estas do troa ŝarĝo da suferoj, kiun Dio volis al ni eviti ; sen tio, kia estus nia humiliĝo ĉe la konscio pri tio, kio ni estis! Koncerne nian pliboniĝon, rememorado estas senutila. Dum ĉiu vivo ni faras kelkajn paŝojn antaŭen ; ni akiras kelkajn bonajn kvalitojn kaj demetas kelkajn malperfektaĵojn ; ĉiu el ili estas do nova deirpunkto, ĉe kiu ni estas tio, kion ni faris, ĉe kiu oni konsideras nin laŭ tio, kio ni estas, sen la bezono, ke ni zorgu pri tio, kio ni estis. Se dum antaŭa vivo ni estis iaj antropofagoj, kiom gravas, se ni jam ne estas tio ? Se ni havis ian ajn difekton, pri kiu jam ne restas spuro, tio do estas jam kvitigita ŝuldo, pri kiu ni jam ne devas nin okupi. Ni supozu, male, ke estas difekto, pri kiu ni nur duone nin alĝustigis, tiam la restaĵo retroviĝos dum la sekva vivo kaj oni devas strebi por sin korekti. Ni prenu ekzemplon: unu homo estis murdinto kaj ŝtelisto ; li estis punita, ĉu en la enkorpa vivo, ĉu en la spirita ; li pentas kaj sin korektas koncerne la unuan fiaĵon, sed ne koncerne la duan ; dum sekva vivo, li estos nur ŝtelisto ; eble granda ŝtelisto, sed jam ne murdemulo ; ankoraŭ unu paŝo antaŭen, kaj li estos nur etŝtelisto; unu paŝon poste, li ne plu ŝtelos, sed eble li emos ŝteli, sed lia konscienco lin detenos ; unu plia klopodo, kaj ĉia spuro de la morala malsano malaperos, kaj li estos modelo de honesteco. Kiom gravas nun tio, kio li estis ? Ĉu la rememoro pri morto sur eŝafodo ne estus nura torturo, nura eterna humiligo? Apliku tiun rezonon al ĉiuj malvirtoj, al ĉiuj eraroj, kaj vi povos vidi, ke la animo pliboniĝas laŭ iom-post-ioma pasado tra la hardiloj de enkarniĝo. Ĉu Dio ne estas plej justa, ke Li faris la homon la juĝanto de sia propra sorto, per la klopodoj, kiujn li povas fari por sin plibonigi, anstataŭ krei lian animon samtempe kiel lian korpon, kaj anstataŭ kondamni lin al eternaj turmentoj pro pasemaj eraroj, ne donante al li rimedojn por sin purigi de siaj malperfektecoj?

Per plureco de vivoj, lia estonteco sidas en liaj manoj ; se li bezonas longan tempon por pliboniĝo, tiam li akceptas la konsekvencojn ; ĝi estas plej supera justeco, sed espero neniam fermiĝas al li.

La sekvanta komparo eble helpos kompreni la peripetiojn de la vivo de animo.

Oni prezentu al si ian longan vojon, laŭlonge de kiu troviĝas, de tempo al tempo, sed je neregulaj intervaloj, arbaroj, kiujn oni devas trairi; ĉe la enirejo de ĉiu arbaro la larĝa, bela vojo interrompiĝas kaj reformiĝas nur ĉe la elirejo. Unu vojaĝanto iras laŭ tiu vojo kaj envenas en la unuan arbaron; sed jen li sentas sin sendirekta; ia senelira labirinto, meze de kiu li perdiĝas; la suna helo malaperis de sub la densa foliaro de la arboj; li vagas, ne sciante, kien li iras ; fine, post nekredebla laciĝo, li atingas la ekstremon de la arbaro, sed elĉerpita, ŝirita de dornoj, vundita de ŝtonoj. Tie li retrovas la vojon kaj lumon, kaj li sekvas sian vojon, klopodante sin resanigi de la vundoj.

Iom poste, li trovas duan arbaron, kie lin atendas la samaj malfacilaĵoj; sed nun li jam havas iom da sperto kaj li eliras malpli vundita. Ie li renkontas arbohakiston, kiu indikas al li la direkton sekvotan kaj evitigas al li misvojiĝon. Post ĉiu nova trairado lia lerteco kreskas, tiel ke la baroj estas pli kaj pli facile transpasataj ; kun la certeco, ke li retrovos la belan vojoj ĉe la elirejo, tia fido lin subtenas ; tiam li scipovas jam orientiĝi por trovi la elirejon pli facile. La vojo finiĝas sur la supro de tre alta montaro, de kie li supervidas la tutan iradon, de la elirpunkto ; tiel li vidas la malsamajn arbarojn, kiujn li trairis kaj li rememoras la suferojn, kiujn li superis, sed tiu rememorado neniel estas peniga, ĉar li jam atingis la finon; li estas kiel la maljuna soldato, kiu, en la trankvilo de la hejma etoso, rememoras la batalojn, kiujn li partoprenis. Tiaj arbaroj dise metitaj sur la vojo estas por li kiel nigraj punktoj sur blanka rubando ; li diras al si: « Kiam mi estis en tiuj arbaroj, precipe en la unuaj, kiel longaj por trairado ili aspektis al mi ! Ŝajnis al mi, ke mi neniam alvenos al la fino ; ĉio ŝajnis al mi grandega kaj nekomprenebla ĉirkaŭ mi. Kaj kiam mi memoras, ke sen tiu brava arbohakisto, kiu min remetis sur la ĝustan vojon, eble mi ankoraŭ starus tie! Nun, kiam mi konsideras tiujn samajn arbarojn de la punkto kie mi estas, kiel etaj ili aspektas al mi ! Ŝajnas al mi, ke per unu sola paŝo mi povus ilin trairi; krome, mia vidkapablo ilin penetras, kaj mi tie distingas plej etajn detalojn ; nun mi vidas klare, ne kiel antaŭe. »

Tiam, maljunulo diras al li : « Mia filo, vi staras ĉe la fino de la vojaĝo, sed ia senfina ripozado lacigus vin per mortiga enuado kaj vi okupiĝus pri rememorado de la suferoj, kiujn vi trapasis kaj kiuj aktivigis viajn korpopartojn kaj vian spiriton. Vi vidas de ĉi tie grandan kvanton da vojaĝantoj sur la vojo, kiun vi trairis, kaj, kiel vi, riskas devojiĝi; vi estas sperta, vi jam timas nenion ; iru al ili kaj strebu ilin gvidi per viaj konsiloj, por ke ankaŭ ili alvenu pli frue.

- Mi volonte iros, respondas nia homo ; sed, li aldonas, kial ne ekzistas rekta vojo de la elirpunkto ĝis ĉi tie ? Tio evitigus al la vojaĝantoj trairadon tra tiuj abomenindaj arbaroj.

- Mia filo, respondas la maljunulo, rigardu bone kaj vi vidos, ke certa kvanto da homoj tion evitas ; ili estas tiuj, kiuj akiris pli frue la necesan sperton, scipovas preni ian pli rektan, pli mallongan vojon por alveno; sed tia sperto estas frukto de laboro, kiun ili devis plenumi ĉe la unuaj trairadoj, tiel ke ili alvenas ĉi tie nur pro sia merito. Kio estus al vi mem, se vi ne estus pasinta? La agado, kiun vi devis plenumi, la imagrimedoj, kiujn vi devis elvolvi por malfermi vojon pligrandigis viajn konojn kaj elvolvis vian inteligentecon ; sen tio, vi estus ankoraŭ sama novulo kiel je eliro. Kaj krome, klopodante vin mem senembarasiĝi, vi mem kontribuis por la plibonigo de la arbaroj, kiujn vi trairis ; kion vi faris estis malmulto neperceptebla ; sed pensu pri la miloj da vojaĝantoj, kiuj siavice iradis, kaj kiuj, laborante por si mem, laboris senscie por komuna bono. Ĉu ne estas juste, ke ili ricevas la salajron pro sia penado per ripozo, kiel ili ĝuas ĉi tie? Kiun rajton ili havus pri ripozo, se ili farus nenion ?

- Mia patro, respondas la vojaĝanto, en unu el tiuj arbaroj, mi renkontis homon, kiu diris al mi : «Jen proksime estas grandega abismo, kiun oni devas transpasi per salto ; sed, inter mil, apenaŭ unu sukcesas; ĉiuj aliaj falas en la fundon en brulantan fajrejon kaj senrevene perdiĝas.» Tian abismon mi tamen ne vidis.

- Mia infano, ĝi ja ne ekzistas, male tio estus abomeninda falilo al ĉiuj vojaĝantoj, kiuj venas al mi. Mi bone scias, ke estas multaj venkendaj malfacilaĵoj, sed mi scias ankaŭ, ke pli aŭ malpli frue ili transpasos ilin ; se mi kreus neeblaĵojn por unu sola homo, kiu devus perei, tio estus kruelaĵo, des pli, se mi tion farus por la plimulto. Tia abismo estas ia alegorio, kaj vi vidos la klarigon. Rigardu la vojon, ĉe la intervalo de la arbaroj; inter la vojaĝantoj, vi vidas iujn, kiuj iras malrapide, kun gaja mieno; vidu tiujn amikojn, kiuj devojiĝis en la labirintoj de la arbaro, kiel ili estas feliĉaj, ke ili retroviĝas ĉe la elirejo ; sed flanke de tiuj, estas aliaj, kiuj sin trenas pene; ili estas elĉerpitaj kaj petegas kompaton al pasantoj, ĉar ili kruele suferas vundojn, kiuj pro siaj mankoj ili ricevis tra la dornejoj; sed ili resaniĝos, kaj tio estos por ili ia leciono, kiun ili profitos en alia arbaro, kiun ili devos trairi, kaj el kiu ili eliros malpli vunditaj. La abismo estas figuro pri la malbono, kiun ili suferas, kaj dirinte, ke el milo nur unu sukcesas, tiu homo pravas, ĉar malprudentuloj multe pli abundas; sed li malpravis, kiam li diris, ke falinto neniam plu eliros ; ĉiam ekzistas rimedo por alveni al mi. Iru, mia filo, iru montri tiun rimedon al tiuj, kiuj sidas sur la fundo de la abismo ; iru subteni la vunditojn survoje kaj montri la vojon al tiuj, kiuj trairas la arbarojn. La vojo estas la figuro de la spirita vivo, sur kies trairado oni estas pli aŭ malpli feliĉa; la arbaroj estas la enkorpaj vivoj, kiam oni laboras por sia antaŭenirado, kaj samtempe por la ĝenerala agado ; la vojaĝanto, kiu alvenas al la fino kaj revenas por helpi tiujn, kiuj estas malantaŭe estas la gardanĝeloj, la misiistoj de Dio, kiuj trovas sian feliĉon sur tiu vojo, sed ankaŭ ĉe agado, kiun ili plenumas por fari bonon kaj obei la superegan Sinjoron.

Libro: Postmortaj Verkoj – Allan Kardec.

O caminho da vida

A questão da pluralidade das existências há desde longo tempo preocupado os filósofos e mais de um reconheceu na anterioridade da alma a única solução possível para os mais importantes problemas da Psicologia. Sem esse princípio, eles se encontraram detidos a cada passo, encurralados num beco sem saída, donde somente puderam escapar com o auxílio da pluralidade das existências.

A maior objeção que podem fazer a essa teoria é a da ausência de lembranças das existências anteriores.

Com efeito, uma sucessão de existências inconscientes umas das outras; deixar um corpo para tomar outro sem a memória do passado equivaleria ao nada, visto que seria o nada quanto ao pensamento; seria uma multiplicidade de novos pontos de partida, sem ligação entre si; seria a ruptura incessante de todas as afeições que fazem o encanto da vida presente, a mais doce e consoladora esperança do futuro; seria, afinal, a negação de toda a responsabilidade moral. Semelhante doutrina seria tão inadmissível e tão incompatível com a Justiça Divina, quanto a de uma única existência com a perspectiva de uma eternidade de penas por algumas faltas temporárias. Compreende-se então que os queformam semelhante ideia da reencarnação a repilam, mas não é assim que o Espiritismo no-la apresenta.

A existência espiritual da alma, diz ele, é a sua existência normal, com indefinida lembrança retrospectiva. As existências corpóreas são apenas intervalos, curtas estações na existência espiritual, sendo a soma detodas as estações apenas uma parcela mínima da existência normal, absolutamente como se, numa viagem de muitos anos, de tempos a tempos o viajor parasse durante algumas horas. Embora pareça que, durante as existências corporais, há solução de continuidade, por ausência de lembrança, a ligação efetivamente se estabelece no curso da vida espiritual, que não sofre interrupção. A solução de continuidade, realmente, só existe para a vida corpórea exterior e de relação, e a ausência, aí, da lembrança prova a sabedoria da Providência que assim evitou fosse o homem por demais desviado da vida real, onde ele tem deveres a cumprir, mas quando o corpo se acha em repouso, durante o sono, a alma levanta o voo parcialmente e restabelece-se então a cadeia interrompida apenas durante a vigília.

A isto ainda se pode opor uma objeção, perguntando que proveito pode o homem tirar de suas existências anteriores, para melhorar-se, dado que ele não se lembra das faltas que haja cometido. O Espiritismo responde, primeiro, que a lembrança de existências desgraçadas, juntando-se às misérias da vida presente, ainda mais penosa tornaria esta última. Desse modo, poupou Deus às suas criaturas um acréscimo de sofrimentos. Se assim não fosse, qual não seria a nossa humilhação, ao pensarmos no que já fôramos! Para o nosso melhoramento, aquela recordação seria inútil. Durante cada existência, sempre damos alguns passos para a frente, adquirimos algumas qualidades e nos despojamos de algumas imperfeições. Cada uma de tais existências é, portanto, um novo ponto de partida, em que somos qual nos houvermos feito, em que nos tomamos pelo que somos, sem nos preocuparmos com o que tenhamos sido. Se, numa existência anterior, fomos antropófagos, que importa isso, desde que já não o somos? Se tivemos um defeito qualquer, de que já não conservamos vestígio, aí está uma conta saldada, de que não mais nos cumpre cogitar. Suponhamos que, ao contrário, se trate de um defeito apenas meio corrigido: o restante ficará para a vida seguinte e a corrigi-lo é do que nesta devemos cuidar. Tomemos um exemplo: um homem foi assassino e ladrão, e foi punido, quer na vida corpórea, quer na vida espiritual; ele se arrepende e corrige do primeiro pendor, porém, não do segundo. Na existência seguinte, será apenas ladrão, talvez um grande ladrão, porém, não mais assassino. Mais um passo para diante e já não será mais que um ladrão obscuro; pouco mais tarde já não roubará, mas poderá ter a veleidade de roubar, que a sua consciência neutralizará. Depois, um derradeiro esforço e, havendo desaparecido todo vestígio da enfermidade moral, será um modelo de probidade. Que lhe importa então o que ele foi? A lembrança de ter acabado no cadafalso não seria uma tortura e uma humilhação constantes? Aplicai este raciocínio a todos os vícios, a todos os desvios, e podereis ver como a alma se melhora, passando e tornando a passar pelos cadinhos da encarnação. Não terá sido Deus mais justo com o tornar o homem árbitro da sua própria sorte, pelos esforços que empregue por se melhorar, do que se fizesse que sua alma nascesse ao mesmo tempo que seu corpo e o condenasse a tormentos perpétuos por erros passageiros, sem lhe conceder meios de purificar-se de suas imperfeições? Pela pluralidade das existências, nas suas mãos está o seu futuro. Se ele gasta longo tempo a se melhorar, sofre as consequências dessa maneira de proceder: é a suprema justiça; a esperança, porém, jamais lhe é interdita.

A seguinte comparação é de molde a tornar compreensíveis as peripécias da vida da alma:

Suponhamos uma estrada longa, em cuja extensão se encontram, de distância em distância, mas com intervalos desiguais, florestas que se tem de atravessar e, à entrada de cada uma, a estrada, larga e magnífica, se interrompe, para só continuar à saída. O viajor segue por essa estrada e penetra na primeira floresta. Aí, porém, não dá com caminho aberto; depara-se-lhe, ao contrário, um dédalo inextricável em que ele se perde. A claridade do sol há desaparecido sob a espessa ramagem das árvores. Ele vagueia, sem saber para onde se dirige. Afinal, depois de inauditas fadigas, chega aos confins da floresta, mas extenuado, dilacerado pelos espinhos,machucado pelos pedrouços. Lá, descobre de novo a estrada e prossegue a sua jornada, procurando curar-se das feridas.

Mais adiante, segunda floresta se lhe antolha, onde o esperam as mesmas dificuldades. Mas ele já possui um pouco de experiência e dela sai menos contundido. Noutra, topa com um lenhador que lhe indica a direção que deve seguir para se não transviar. A cada nova travessia, aumenta a sua habilidade, de maneira que transpõe cada vez mais facilmente os obstáculos. Certo de que à saída encontrará de novo a boa estrada, firma-se nessa certeza; depois, já sabe orientar-se para achá-la com mais facilidade. A estrada finaliza no cume de uma montanha altíssima, donde ele descortina todo o caminho que percorreu desde o ponto de partida. Vê também as diferentes florestas que atravessou e se lembra das vicissitudes por que passou, mas essa lembrança não lhe é penosa, porque chegou ao termo da caminhada. É qual velho soldado que, na calma do lar doméstico, recorda as batalhas a que assistiu. Aquelas florestas que pontilhavam a estrada lhe são como que pontos negros sobre uma fita branca e ele diz a si mesmo: “Quando eu estava naquelas florestas, nas primeiras, sobretudo, como me pareciam longas de atravessar! Figurava-se-me que nunca chegaria ao fim; tudo ao meu derredor me parecia gigantesco e intransponível. E quando penso que, sem aquele bondoso lenhador que me pôs no bom caminho, talvez eu ainda lá estivesse! Agora, que contemplo essas mesmas florestas do ponto onde me acho, como se me apresentam pequeninas! Afigura-se-me que de um passo teria podido transpô-las; ainda mais, a minha vista as penetra e lhes distingo os menores detalhes; percebo até os passos em falso que dei”.

Diz-lhe então um ancião: — Meu filho, eis-te chegado ao termo da viagem, mas um repouso indefinido causar-te-á tédio mortal e tu te porias a ter saudades das vicissitudes que experimentaste e que te davam atividade aos membros e ao Espírito. Vês daqui grande número de viajantes na estrada que percorreste e que, como tu, correm o risco de transviar-se; tens experiência, nada mais temas: vai-lhes ao encontro e procura com teus conselhos guiá-los, a fim de que cheguem depressa.

— Irei com alegria — replica o nosso homem —; entretanto, pergunto: por que não há uma estrada direta desde o ponto de partida até aqui? Isso forraria aos viajantes o terem de atravessar aquelas abomináveis florestas.

— Meu filho — retruca o ancião —, atenta bem e verás que muitos evitam a travessia de algumas delas: são os que, tendo adquirido mais de pronto a experiência necessária, sabem tomar um caminho mais direto emais curto para chegarem aqui. Essa experiência, porém, é fruto do trabalho que as primeiras travessias lhes impuseram, de sorte que eles aqui aportam em virtude do mérito próprio. Que é o que saberias, se por lá não houvesses passado? A atividade que houveste de desenvolver, os recursos de imaginação que precisaste empregar para abrir caminho aumentaram os teus conhecimentos e desenvolveram a tua inteligência. Sem que tal se desse, serias tão noviço quanto o eras à partida. Ademais, procurando safar-te dos tropeços, contribuíste para o melhoramento das florestas que atravessaste. O que fizeste foi pouca coisa, imperceptível mesmo; pensa, contudo, nos milhares de viajores que fazem outro tanto e que, trabalhando para si mesmos, trabalham, sem o perceberem, para o bem comum. Não é justo que recebam o salário de suas penas no repouso de que gozam aqui? Que direito lhes caberia a esse repouso, se nada houvessem feito?

— Meu pai — responde o viajor —, numa das florestas, encontrei um homem que me disse: “Na orla há um imenso abismo a ser transposto de um salto, mas, de mil, apenas um o consegue; todos os outros lhe caem no fundo, numa fornalha ardente e ficam perdidos sem remissão. Esse abismo eu não o vi”.

— Meu filho, é que ele não existe, pois, do contrário, seria uma cilada abominável, armada a todos os que para cá se dirigem. Bem sei que lhes cabe vencer dificuldades, mas igualmente sei que cedo ou tarde as vencerão. Se eu houvera criado impossibilidades para um só que fosse, sabendo que esse sucumbiria, teria praticado uma crueldade, que avultaria imenso, se atingisse a maioria dos viajores. Esse abismo é uma alegoria, cuja explicação vais receber. Olha para a estrada e observa os intervalos das florestas. Entre os viajantes, alguns vês que caminham com passo lento e semblante jovial; vê aqueles amigos, que se tinham perdido de vista nos labirintos da floresta, como se sentem ditosos, por se haverem de novo encontrado ao deixarem-na. A par deles, porém, outros há que se arrastam penosamente; estão estropiados e imploram a compaixão dos que passam, pois que sofrem atrozmente das feridas de que, por culpa própria, se cobriram, atravessando os espinheiros. Curar-se-ão, no entanto, e isso lhes constituirá uma lição da qual tirarão proveito na floresta seguinte, donde sairão menos machucados. O abismo simboliza os males que eles experimentam e, dizendo que de mil apenas um o transpõe, aquele homem teve razão, porquanto enorme é o número dos imprudentes; errou, porém, quando disse que aquele que ali cair não mais sairá. Para chegar a mim, o que tombou encontra sempre uma saída. Vai, meu filho, vai mostrar essa saída aos que estão no fundo do abismo; vai amparar os feridos que se arrastam pela estrada e mostrar o caminho aos que se embrenharam pelas florestas.

A estrada é a imagem da vida espiritual da alma e em cujo percurso esta é mais ou menos feliz. As florestas são as existências corpóreas, em que ela trabalha pelo seu adiantamento, ao mesmo tempo que na obra geral. O caminheiro que chega ao fim e que volta para ajudar os que vêm atrasados figura os anjos guardiães, os missionários de Deus, que se sentem venturosos em vê-lo, como também no desdobrarem suas atividades para fazer o bem e obedecer ao supremo Senhor.

Livro: Obras Póstumas – Allan Kardec.