VI - Agadkampo de la centra komitato / Amplitude de ação da comissão central.

VI - Agadkampo de la centra komitato.

Centro por ellaborado de spiritismaj ideoj formiĝis per si mem de la komenco, sen antaŭpensita plano, per la forto mem de la aferoj, sed sen ia oficiala karaktero. Tio estis necesa, ĉar se ĝi ne ekzistus, kiu estus la punkto de kunveno de la spiritistoj disaj en diversaj landoj? Se ili ne povus komuniki siajn ideojn, siajn impresojn, siajn observojn al ĉiuj aliaj apartaj centroj, disaj mem kaj ofte sen solideco ili restus izolitaj, malutile al la disvastigado de la doktrino. Necesis do unu punkto kien ĉio venus, kaj el kie ĉio povus elradii. La elvolviĝo de la spiritismaj ideoj, anstataŭ fari tian centron senutila, faros, ke oni pli forte sentu ĝian neceson, ĉar la bezono alproksimiĝi kaj formi faskon estos des pli granda, ju pli konsiderinda estos la nombro da anoj. La konstitucio de Spiritismo, reguligante la staton de la aferoj, havos kiel efikon estigi pli grandajn avantaĝojn kaj plenigi ekzistantajn mankojn. La centro kreota de la Konstitucio tute ne estos individueca, sed fokuso de kolektiva aktiveco por la ĝenerala intereso, kaj kie forviŝiĝos ĉia persona aŭtoritateco.

Sed kia estos la vasteco de la agadkampo de tiu centro? Ĉu ĝi destiniĝas al regado monda kaj fariĝi universala arbitracianto de vero? Se ĝi havus tian pretendon, tio montrus miskomprenon pri la karaktero de Spiritismo, kiu ĝuste pro tio, ke ĝi proklamas la principojn de libera ekzamenado kaj libereco de konscienco, konsekvence forpuŝas la penson stariĝi kiel aŭtokratio; se tiel okazus, ĝi ekde la komenco enirus fatalan vojon.

Spiritismo havas principojn, kiuj, sidante sur naturaj leĝoj kaj ne sur metafizikaj abstraktaĵoj, tendencas fariĝi, kaj certe ili iam estos, universale homaj; ĉiuj akceptos ilin, ĉar ili estos palpeblaj, demonstritaj veraĵoj, same kiel oni akceptis la teorion pri la movado de la tero; sed pretendi, ke spiritismo ĉie estos same organizita; ke la spiritistoj en la tuta mondo submetiĝos al unuforma reĝimo, al unu sola agadmaniero; ke ili devos atendi lumon el unu fiksa punkto, al kiu ili devos fiksi siajn rigardojn, tio certe estus ia utopio tiel absurda kiel pretendi, ke ĉiuj popoloj sur la tero formos iam unu solan nacion, sub la regado de unu sola estro, obeantan la saman leĝaron kaj submetatan al samaj moroj. Se ekzistas ĝeneralaj leĝoj, kiuj povas esti komunaj al ĉiuj popoloj, tiaj leĝoj ĉiam estos, ĉe detaloj de aplikado kaj de formo, adaptataj al moroj, karakteroj kaj klimatoj de ĉiu.

Tio sama okazos al la organizita Spiritismo. Spiritistoj en la tuta mondo havos komunajn principojn, kiuj ilin kunligos al la granda familio per la sankta ligilo de frateco, sed kies aplikado povos varii laŭ la landoj, sen rompiĝo de la fundamenta unueco, sen formado de disaj sektoj sin reciproke ĵetantaj ŝtonojn kaj anatemon, kio ja estus tute kontraŭspiritisma. Eblos do formiĝi, kaj neeviteble formiĝos, ĝeneralaj centroj en diversaj landoj, sen alia interligo krom komuna kredo kaj morala solidareco, sem submetiĝo de unu al alia, sen tio, ke, ekzemple, la centro en Francujo nutrus pretendon sin trudi al Spiritistoj amerikaj kaj reciproke.

Komparado inter la observejoj, kiujn ni jam menciis supre, estas perfekte ĝusta. Ekzistas observejoj en diversaj punktoj de la terglobo; sendepende de tio, al kiu ajn nacio ili apartenas, ĉiuj baziĝas sur la samaj ĝeneralaj principoj de astronomio, kio tamen ne devigas, ke ili estu dependaj, unuj de aliaj ; ĉiu reguligas sian laboron laŭ sia bontrovo ; ili komunikas siajn observojn reciproke, kaj ĉiu profitigas al la scienco la malkovrojn de siaj kunfratoj. Same okazos ĉe la ĝeneralaj centroj de Spiritismo; ili estos la observejoj pri la nevidebla mondo, kiuj reciproke interŝanĝos tion, kion ili obtenos bona kaj aplikebla al la moroj de la landoj, kie ili funkcios: ilia celo estos la bono por la homaro kaj ne kontentigo de personaj ambicioj. Spiritismo estas substanca afero; alkroĉiĝi al la formo estus infanaĵo neinda je la grandeco de la afero; jen kial la diversaj centroj, kiuj penetriĝos de la vera karaktero de Spiritismo, devos fratece etendi la manojn, unuj al aliaj, kaj unuiĝi por kontraŭbatali siajn komunajn malamikojn: nekredemon kaj fanatikecon.

Postmortaj Verkoj – Allan Kardec.

VI – Amplitude de ação da comissão central

No princípio, um centro de elaboração das ideias espíritas se formou por si mesmo, sem desígnio premeditado, pela força das coisas, mas sem nenhum caráter oficial. Ele era necessário, porquanto, se não existira, qual seria o ponto de ligação dos espíritas disseminados por diferentes países? Não podendo comunicar suas ideias, suas impressões, suas observações a todos os outros centros particulares, esparsos a seu turno e não raro sem consistência, ficariam insulados, com o que a difusão da Doutrina sofreria. Era, pois, indispensável um ponto de concentração, do qual tudo se irradiasse. O desenvolvimento das ideias espíritas, longe de tornar inútil esse centro, ainda melhor fará sentir a sua necessidade, porque tanto maior será a dos espíritas se aproximarem e formarem feixe, quanto mais considerável for o número deles. A constituição do Espiritismo, regularizando o estado das coisas, terá por efeito fazê-lo produzir maiores vantagens e preencher as lacunas que apresente. O centro que essa organização criará não será uma individualidade, mas um foco de atividade coletiva, atuando no interesse geral e onde se apaga toda autoridade pessoal.

Mas qual será a amplitude do círculo de atividade desse centro? Destinar-se-á a reger o mundo e a tornar-se árbitro universal da verdade? Alimentar semelhante pretensão fora compreender mal o espírito do Espiritismo que, pela razão mesma de proclamar os princípios do livre-exame e da liberdade de consciência, repele a ideia de arvorar-se em autocracia; logo que o fizesse, teria enveredado por uma senda fatal.

O Espiritismo sustenta princípios que, por se fundarem nas Leis da Natureza, e não em abstrações metafísicas, tendem a tornar-se, e um dia certamente o serão, os da universalidade dos homens; todos os aceitarão, porque encontrarão neles verdades palpáveis e demonstradas, como aceitaram a teoria do movimento da Terra, mas pretender-se que o Espiritismo chegue a estar, por toda parte, organizado da mesma forma; que os espíritas do mundo inteiro se sujeitarão a um regime uniforme, a uma mesma forma de proceder; que terão de esperar lhes venha de um ponto fixo a luz, ponto em que deverão fixar os olhos, fora utopia tão absurda como a de pretender-se que todos os povos da Terra formem um dia uma única nação, governada por um só chefe, regida pelo mesmo código de leis e submetida aos mesmos usos. Há, é certo, leis gerais que podem ser comuns a todos os povos, mas que sempre, quanto às minúcias da aplicação e da forma, serão apropriadas aos costumes, aos caracteres, aos climas de cada um.

Outro tanto se dará com o Espiritismo organizado. Os espíritas do mundo todo terão princípios comuns, que os ligarão à grande família pelo sagrado laço da fraternidade, mas cujas aplicações variarão segundo as regiões, sem que, por isso, a unidade fundamental se rompa; sem que se formem seitas dissidentes a atirar pedras e lançar anátemas umas às outras, o que seria absolutamente antiespírita. Poderão, pois, formar-se, e inevitavelmente se formarão, centros gerais em diferentes países, ligados apenas pela comunidade da crença e pela solidariedade moral, sem subordinação de uns aos outros, sem que o da França, por exemplo, nutra a pretensão de impor-se aos espíritas americanos e vice-versa.

É perfeitamente justa a comparação, de que acima nos valemos, com os observatórios. Há-os em diferentes pontos do globo; todos, seja qual for a nação a que pertençam, se fundam em princípios gerais firmados pela Astronomia, o que, entretanto, não os torna tributários uns dos outros. Cada um regula como entende os respectivos trabalhos. Permutam suas observações e cada um se utiliza da Ciência e das descobertas dos outros. Assim acontecerá com os centros gerais do Espiritismo; serão os observatórios do Mundo Invisível, que permutarão entre si o que obtiverem de bom e de aplicável aos costumes dos países onde funcionarem, uma vez que o objetivo que eles colimam é o bem da Humanidade, e não a satisfação de ambições pessoais. O Espiritismo é uma questão de fundo; prender-se à forma seria puerilidade indigna da grandeza do assunto. Daí vem que os centros que se acharem penetrados do verdadeiro espírito do Espiritismo deverão estender as mãos uns aos outros, fraternalmente, e unir-se para combater os inimigos comuns: a incredulidade e o fanatismo.

Obras Póstumas – Allan Kardec.